Priredio: Đoko Raičević
Stanovništvo. Sumatra je u davnini bila poznata po imenu iz sanskrita, Svarnadvipa-ostrvo zlata. Arapski geografi su ostrvo zvali Lamri od X-XIII veka. Kasnije u XIV veku naziv Sumatra je postao popularan zbog napredujućeg kraljevstva Samudra. Evropski pisci su u XIX veku otkrili da domorodačko stanovništvo nije imalo naziv za ostrvo (Mijatović, 2009).
Ljudi koji govore austronezijskim jezicima prvi put stižu na Sumatru oko 500. godine pre nove ere, kao dio austronezijskog širenja sa Tajvana prema jugoistočnoj Aziji. Sa položajem na indokineskom pomorskom trgovačkom putu nekoliko trgovačkih mesta je procvetalo, posebno na istočnoj obali i bili su pod uticajem indijskih religija. Jedno od najranijih poznatih kraljevstava bilo je Kantoli, koje je cvetalo u petom veku nove ere na južnoj Sumatri. Posle Kantolija javlja se kraljevstvo Srividžaja i kasnije kraljevstvo Samudra. Srividžaja je bila budistička monarhija sa centrom u današnjem Palembangu. Ova monarhija je pomogla širenju malajske kulture preko Sumatre, Malajskog poluostrva i zapadnog Bornea. To je bila talasokratija, odnosno pomorska sila koja je širila uticaj sa ostrva na ostrvo. Palembang je bio obrazovni centar i tamo je budistički hodočasnik Čing izučavao sanskrit 671. godine pre nove ere pre odlaska za Indiju.
Do kraja XIII veka Samudra kraljevstvo je preobraćeno u islam. Posle Samudre nastao je moćan Aćeh Sultanat koji je postojao do XX veka. Sultanat Aćeh je osnovan tokom XV veka. Tokom njegovog zlatnog doba uticaj mu se proširio do Satuna u južnom Tajlandu i Johora na Malajskom poluostrvu. Posle portugalske okupacije Malake 1511. godine, mnogi muslimanski trgovci prolazeći Malajski prolaz skrenuli su trgovinu u Aćeh i povećali bogatstvo njegovih vladara. Do XIX veka Aćeh je postao izuzetno uticajna sila zahvaljujući strateškom položaju koji mu omogućava kontrolu regionalne trgovine.Sa dolaskom Holanđana, većina kneževskih država na Sumatri postepeno je pala pod njihovu kontrolu. Aćeh na severu je bio velika prepreka, pa su Holanđani vodili dug i skup rat za njegovo osvajanje od 1870-1905. godine. Do 1905. godine veći dio Aćeha je bio pod holandskom kontrolom, i imao je vladu koja je sarađivala sa kolonijalnom vlašću. Kolonijalni uticaj u visočijim područjima Aćeha nikad nije bio znatan, i gerilske akcije su se dešavale. U toku drugog svetskog rata japanske trupe su okupirale Aćeh. Po završetku rata izbio je građanski rat između snaga koje su se zalagale za povratak holandske kolonijalne vlasti i onih koje su bile za nezavisnost Indonezije. Aćeh 1949. godine sa muslimanskom većinom postaje deo provincije Severna Sumatra gde većinu stanovništva čine Bataci-hrišćani. Pobuna je izbila 1953., a 1959. indonežanska vlada daje Aćehu status specijalne teritorije, što je veći stepen autonomije nego što ima bilo koji drugi kraj države (https://www.britannica.com/place/Aceh).
Sumatra ima oko 58 miliona stanovnika (podatak za 2019. godinu) i podeljena je na 10 provincija. Banga Belitung ostrva ili kartko Bangka Belitung provincija se sastoji od dva glavna ostrva Bangka i Belitung te niza manjih ostrva koji leže istočno od Sumatre.
Pokriva ukupnu kopnenu površinu od 16.424 km², i ima 1.223.296 stanovnika. Provincija je po površini veća od Crne Gore, a gotovo dva puta ima više stanovnika od nje. Bengukulu je poznata i pod nazivom Južna Sumatra.
Sa 123 stanovnika po km² može se zaključiti s obzirom na svoju veličinu da nije baš gusto naseljena. Sumatru karakteriše značajan porast populacije što se vidi u grafikonu 1.
Rijau provincija pokriva ukupnu površinu od 87.023 km², što je približno površini Srbije, ali ima 5.538.367 stanovnika što je značajno manje. Glavni grad provincije je Paknabaru.
Severna Sumatra pokriva ukupnu površinu od 72.981 km² i ima 12.982.204 stanovnika. Severna Sumatra je provincija koja ima najveću gustinu naseljenosti na ostrvu 177,8 stanovnika po km², što je značajno veća gustina u odnosu na Srbiju (110 stanonika po km²). Glavni grad provincije je grad Medan.
Stanovništvo se sastoji od više različitih etničkih grupacija koji koriste 52 različita jezika. Većina ovih grupa ima sličnu tradiciju, a i jezici su im vrlo bliski. Malajskim jezikom govori stanovništvo na istočnoj obali, dok stanovništvo na jugu i u centru govori jezicima srodnim malajskom.
Visinsko područje severne Sumatre nastanjeno je Batacima, dok je severna obala najviše nastanjena Aćehima. Kineska manjina je takođe prisutna u gradovima, 87% stanovnika Sumatre su muslimani, 10% su hrišćani, 2% budisti i 1% hindusi.
Privreda. Sumatra ima veliko prirodno bogatstvo. Ostrvo ima neka od najbogatijih naftnih polja Indonezije, njegova najbolja polja uglja i nalazišta zlata i srebra. Njegova ostrva na moru poznata su po kalaju i boksitu. Većina gume i kafe u zemlji uzgaja se na Sumatri; biber, čaj, šećerna trska i uljane palme se takođe gaje na plantažama. Region Deli oko Medana poznat je po duvanu. Pirinač, kukuruz i korenovke uzgajaju se za lokalnu potrošnju.
Literatura:
Čvoro, J., Golubović, P. (2005). Vanruska Azija, Univerzitet u Nišu, Prirodno-matematički fakultet, Niš.
Plavša, J. (2011). Turistčke regije sveta, Univerzitet u Novom Sadu, Prirodno-matematički fakultet, Departman za geografiju, turizam i hotelijerstvo, Novi Sad.
Vasović, M. (1971). Karakteristične regije na zemljinoj površini, Univerzitet u Beogradu.
https://www.britannica.com/place/Aceh
https://hr.kjdswiki.com/227555-sumatra-YVFEMW
