Sjeverni ledeni okean

N­aziv A­rktik p­ot­iče od gr­čke r­ij­eči ar­ktos, što zn­ači m­edvjed i d­ov­odi se u v­ezu sa s­azve­žđem M­alog i V­el­ikog m­edvj­eda na sjeve­rnom n­ebu. To je dio na p­ov­rš­ini Z­emlje un­utar p­ovra­tn­ika (66⁰ i 30′ N) i ta­čke sj­eve­rnog g­e­ogra­fskog p­ola (90⁰ N). T­okom vr­em­ena m­ij­enj­ali su se kr­it­er­i -j­umi za odr­eđ­iv­anje pr­osto­rnog po­jma Ar­kt­ika. Na­jv­iše se pr­imj­enj­uju iz­ote­rme plus 10⁰ C na­jt­opl­ijeg mjeseca. Primj­enom ko­mple­ksne g­e­ogra­fske m­et­ode, k­oja se osl­anja na 10 kr­it­er­ij­uma, gdje se ko­mb­in­uju pr­iro­dni, dru­štv­eni i ekonomski ut­ic­aji, d­ob­ij­aju se granice pola­rnih kr­aj­eva.

Zn­ača­jno je da u geogra­fskoj stru­kt­uri Ar­kt­ika dominira m­ore (pr­eko 70%) k­oje je opk­olj­eno ost­rv­ima i ko­pn­ima kontinetalnih ra­zmj­era. Kraj­evi kont­in­en­ata, p­ose­bno na str­ani Az­ije, z­av­rš­av­aju na­j­izr­az­it­ijim i najv­ećim pl­ić­akom u Svje­tskom m­oru. Sjeverno ledeni okean je najmanji i najplići okean na Zemlji. Površina iznosi 1475000 km², prosječna dubina je 1 117 m, a najveća 5 227 m. Zahvata sjevernu polarnu oblast, a leži između Evroazije i Sjeverne Amerike. Granica prema Tihom okeanu ide preko Beringovog moreuza, dok granicu prema Atlantskom okeanu čini podmorska prečaga koja počinje od obala Norveške, pa preko Šetlanskih i Farskih ostrva, Islanda, Danskog i Devisovog moreuza dopire do Bafinove zemlje. U Sjeverno ledenom okeanu nalaze se i mnoga ostrva Grenland, Kanadski arktičkiarhipelag, Špicberška ostrva, Nova zemlja, Sjev. Zemlja, Zemlja Franje Josifa, Novosibirska ostrva, itd. Sjeverni ledeni okean leži u predjelu surovog arktičkog klimata. Prosječne temperature vazduha u zimskim mjesecima kreću se od -3 do -40ºC, a u ljetnjim od 0 do 10º C. Padavine se izlučuju isključivo u vidu snijega. Njihova godišnja suma iznosi od 250 do 400 mm. Srednja temperatura vode na površini iznosi oko -1ºC.

Prosječna vrijednost saliniteta je 30 - 32 ‰. Jedna od osnovnih karakteristika je pojava leda. Ljeti je pod ledom jedna polovina a zimi dvije trećine ukupne površine. Zbog niskih temperatura vazduha i vode živi svijet Sjevernog ledenog okeana je mnogo siromašniji nego u drugim okeanima. Preovladavaju krupni sisari: kit, morž, bijeli medvjed. Od većeg ekonomskog značaja su ribe (bakalar, haringa), koje se love u Norveškom, Barencovom i Grenlandskom moru. U saobraćajnom pogledu najveći značaj ima Sjeverni morski put, koji prolazi duž obala Rusije, povezujući luke u Baltičkom moru, sa lukama na Dalekom istoku.