Priredili: Miroslav Doderović, Zdravko Ivanović
Na osnovu proučavanja ekspedicija na brodovima »Fram« i »Sedov«, kao i na osnovu novijih podataka ekspedicija koje rade na velikim ledenim santama, utvrđeno je da u istočnoj polovini basena ili Atlanskoj kotlini (između grebena Lomonosova, Sjeverne zemlje i Špicberških ostrva) postoji strujanje vode u pravcu suprotnom kretanju kazaljke na satu. Ono je pojačano vodama tople Norveške struje, kao i vodama ogromnih sibirskih rijeka. U Sibirsko – kanadskoj kotlini postoji kretanje vode u smjeru kazaljke sata. Iz Sjeverno ledenog okeana teku u pravcu juga samo dvije hladne struje. Prva, neznatna, protiče kroz zapadnu polovinu Beringovog moreuza, a druga, znatno veća, kroz Danski kanal (između Grenlanda i Islanda). To je već pomenuta Istočno – grenlandska struja. Po proračunima njemačkog okeanologa Krimerla ona unosi u Sjeverni Atlantik godišnje oko 12.1700 km2 leda.
Slika 1. Struje u Sjevernom ledenom okeanu
Antarktički polarni krug dominira pokretima vodenih masa u južnom Atlantiku, Indijskom i Pacifičkom okeanu ispod 50o južne geografske širine. Ovaj stepen se uzima kao granični, što se nezvanično naziva Južni okean. Površinska struja nazvana Nalet istočnog vjetra, nazvana je tako, jer je pokreću vodene mase koje nanosi vjetar sa istoka. Najrazvijeniji je na Antarktičkom ostrvu u Vedelskom moru i oblastima Rosova mora.
Slika 2. Struje u Antarktičkim vodama
The point of using dummy text for your paragraph is that it has a more-or-less normal distributiGlavna struja u Antarktičkim vodama je Nalet Zapadnog vjetra koja okružuje Antarktik na mjestu oko 50o južne širine, ali varira između 40 i 650. Ovu masu vode nose zapadni vjetrovi, koji su prilično hladni tokom cijele godine. Ova struja zapadnog
vjetra prolazi kroz Drejkov prolaz (nazvan tako po Frensisu Drejku), između antarktičkog poluostrva i južnih ostrva Južne Amerike. Prolaz je širok 1000 km. Ako struja nije brza (njena prosječna brzina je 2,75 km/h) ona prenosi mnogo više vode od ijedne druge površinske struje (u prosjeku oko 130 miliona kubnih metara u sekundi). Postoje i dvije struje koje protiču oko Antarktika u suprotnim pravcima. Sjetimo se Koriolisovog efekta koji pokreće mase ulijevo u južnoj hemisferi, tako da je nalet istočnog vjetra prenošen prema kontinentu, dok je nalet zapadnog vjetra nošen od kontinenta. Ovo formira zonu divergencije koja se naziva Antartička divergenicja, koja se događa između dvije struje. Ovo je mjesto veoma bogato životom zbog velike količine hranljivih sastojaka koje nanose i miješaju dvije struje. on of letters. making it look like readable English.
Objavljen: Doderović, M., Ivanović, Z. (2008). Okeanografija-Geografski aspekti. Nikšić: Geografski institut Filozofskog fakulteta, 54-59.
