Priredio: Marko Knežević
Područje Plavsko-gusinjskiog i Murinskog kraja spada među seizmički najstabilnije terene u Crnoj Gori. Prema seizmološkim kartama i dosadašnjim makroseizmičkim proučavanjima, na ovom području moguće je očekivati zemljotrese jačine 6-7 stepeni po Merkalijevoj skali. Ovo područje je sastavni dio sjeveroistočne trusne oblasti Crne Gore, čija seizmička osa ima pravac pružanja: Pljevlja-Bijelo Polje-Berane-Plav-Prokletije. Duž ove ose seizmička aktivnost je najaktivnija u Beranskoj kotlini, gdje je u periodu od 12, oktobra 1926. do 18. marta 1927. godine zabilježeno više zemljotresa, a najači je bio snage do 8 stepeni Merkalijeve skale.
Katastrofalni zemljotres u Crnoj Gori od 15 aprila 1979. godine na području opštine Plav imao je jačinu 5-6 stepeni po Merkalijevoj skali. To se vidi iz preliminarne karte izoseista tog zemljotresa, koju je izradila ondašnja Zajednica za seizmologiju bivše SFRJ. Pomenuti zemljotres izazvao je u ovoj opštini materijalne štete, ali ljudskih žrtava i povrijeđenih nije bilo. Šteta je nadoknađena kako na Primorju tako i unutrašnjosti Crne Gore, solidarnošću SFRJ, a naročito Republike Srbije. Takođe i solidarnošću razvijenih subjekata prema nerazvijenim, što, nažalost, danas nije slučaj.
Slika 1. Makroseizmička regionalizacija Crne Gore
Tektonski zemljotres jačine 5,1 po Rihteru, koji je pogodio područje plavske opštine 04. januara 2018. prvi je i najači sa epicentrom na ovom području. Epicentar se nalazio 8 kilometara sjeverozapadno od Plava, u izvorištu Pepićke rijeke, a hipocentar prema izvještajima Seizmičkog zavoda Crne Gore na dubine oko 20 kilometara. Zato se njegovo najače dejstvo osjetilo u selu Pepiću, zatim u Plavu. Za razliku od vulkanskih i urvinskih, tektonski zemljotresi su najači. Oni nastaju slijeganjem slojeva. Može se pretpostaviti da je do tog slijeganja kod ovog zemljotresa došlo na dijelu velike dislokacije (pukotine) koja se pruža iz sjeverne Albanije prema sjeveru, preko Gusinjske kotline i Zlorečice u pravcu Andrijevice. Prvim slijeganjem ne mogu se popuniti nastale šupljine među slojevima, pa se nastavlja i dalje slijeganje pri čemu nastaju sve slabiji zemljotresi. Najači naknadni zemljotres bio je snage 4,1 Rihterove skale. Prvi i ovaj zemljotres izazvali su materijalne štete, koje nijesu sanirane. Da je prvi zemljotres trajao samo koju sekundu duže, šteta bi sigurno bila mnogo veća, a možda bi bilo i ljudskih žrtava ili povrijeđenih. Šteta bi vjerovatno bila manja da se vodilo računa o aseizmičkom građenju kuća i drugih objekata i o aseizmičkom prostornom i urbanističkom planiranju i projektovanju.
Dana 12. 09. 2020. u 07 časova i 27 minuta registrovan je zemljotres na 9 km zapadno od Plav, jačine 2,7 stepeni Rihterove skale ili V - VI stepeni Merkalijeve skale, sa hipocentrom na dubini od 4 km.
Objavljen: Knežević, M. (2022). Plavska Župa. Beograd: Štampar Makarije, Podgorica: Obodsko slovo, 112.
